Korleis påverkar mikroplast, klimaendringar og miljøgifter Arktis? Dette var blant dei sentrale spørsmåla som 19 forskarar i starten av karriera utforska under ArcSolution Summer School ved NMBU i august.
Gjennom førelesingar, gruppearbeid og internasjonalt samarbeid utvikla deltakarane nye strategiar for å møte presserande miljøutfordringar i nordområda – med fokus på One Health-tilnærminga og arktisk miljørettsmedisin.
Sommarskulen vart arrangert av forskingsprosjektet ArcSolution i samarbeid med University of the Arctic (UArctic), og fann stad ved Noregs miljø- og biovitskaplege universitet (NMBU) i Ås frå 18. til 22. august.
– I tillegg til det faglege innhaldet, la sommarskulen til rette for grenseoverskridande samarbeid, tverrfagleg utveksling og nettverksbygging mellom unge forskarar og erfarne vitskapsfolk. Det var ei dynamisk plattform for å fremje kunnskap og strategiar knytt til One Health og miljørettsmedisin i Arktis, seier NMBU-professor Roland Kallenborn.
Totalt deltok 19 forskarar i starten av karriera frå fire land – Kina (11), Noreg (5), Danmark (2) og Ungarn (1). Deltakarane inkluderte postdoktorar, doktorgradsstipendiatar og masterstudentar. Blant dei var åtte studentar frå NMBU, Agroscope, Aarhus Universitet og Nord universitet som representerte ArcSolution Early Career Network. I tillegg deltok to seniorforskarar frå Harbin Institute of Technology (HIT) i den kinesiske delegasjonen og bidrog aktivt i dei faglege diskusjonane.
Fagleg program og tema
- Sommarskulen dekte eit breitt spekter av tema innanfor One Health og arktiske miljørettsmedisinske strategiar, inkludert:
- • Innføring i One Health-konseptet
- • Analytiske metodar for påvising av miljøgifter og deira bruk i overvaking og forsking i Arktis
- • Oversikt over internasjonalt samarbeid i Arktis innanfor ramma av Arktisk råd
- • Innsyn i UArctic sine program og nettverk
- Undervisningsteamet bestod av leiande ekspertar frå ArcSolution-prosjektet:
- • Roland Kallenborn (NMBU)
- • Arja Rautio (Universitetet i Oulu, Finland)
- • Katrin Vorkamp (Aarhus Universitet, Danmark)
- • Lars-Otto Reiersen (Arctic Knowledge, Noreg)
- Dei fekk følgje av:
- • Leo Yeung (Örebro Universitet, Sverige)
- • Jan Ludvig Lyche (NMBU)
- • Marianna D’Amico (Aarhus Universitet), som presenterte ArcSolution Early Career Researchers Network
- • Gabrielle Haddad-Weiser (NMBU), som heldt førelesing om analyse av mikroplast
Studentprosjekt og gruppearbeid
Basert på førelesingane og ein innleiande litteraturgjennomgang valde studentane tema frå ein katalog med 24 føreslåtte prosjekt knytta til One Health i Arktis. I grupper på 3–4 personar utforska dei desse fem prioriterte spørsmåla:
- • Framtidas miljøgifter: Utvikling av tidlege varslingssystem for Arktis
- • Mikroplast i Arktis: Kunnskapsmangel i risikovurdering og mogelege tiltak
- • Klimaendringar og eksponering: Snø, is og transportvegar for miljøgifter i arktiske samfunn
- • Økosystemets motstandskraft: One Health-perspektiv på forureining i Arktis
- • Menneskeleg eksponering: Frå is til blod – sporing av miljøgifter i menneske
Kvar gruppe presenterte sine førebelse funn i 15-minutts presentasjonar på den siste dagen. Desse resultata skal vidareutviklast til skriftlege rapportar som skal leverast innan 5. oktober 2025.
